Published by : Anu Shukla

• ગ્લેશિયર્સ પર ઝડપથી નવી ઝીલો બની રહી છે
• ઉત્તરાખંડમાં ગ્લેશિયર્સ પર ક્લાઈમેટ ચેન્જની અસર ઝડપથી દેખાઈ રહી છે

ઉત્તરાખંડમાં એક અન્ય આફતના અણસાર તો નથી ને. સતત પીગળતી ગ્લેશિયરોએ નિષ્ણાતોની ચિંતા વધારી દીધી છે. ઉત્તરાખંડમાં ગ્લેશિયર્સ પર ક્લાઈમેટ ચેન્જની અસર ઝડપથી દેખાઈ રહી છે. વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું છે કે ગ્લેશિયર્સ પર ઝડપથી નવી ઝીલો બની રહી છે.

ગ્લેશિયર્સમાં 50 મીટરથી વધુ વ્યાસવાળા ઘણી ગ્લેશિયર ઝીલો બની ગઈ છે. નિષ્ણાતોએ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય હિલચાલ થવાથી આ ઝીલો દ્વારા પૂરનો ભય વ્યક્ત કર્યો છે. કુમાઉ યુનિવર્સિટીના ભૂગોળ વિભાગના પ્રોફેસર ડો. ડી.એસ. પરિહારે GIS રિમોટ સેન્સિંગ અને સેટેલાઈટ ડેટા સાથે ગ્લેશિયર્સ પર આ અભ્યાસ કર્યો છે.

ડો. પરિહારે જણાવ્યું હતું કે પિથોરગઢ જિલ્લામાં મુખ્યત્વે મિલામ ગ્લેશિયર, ગોંખા, રાલમ, લ્વાન અને મર્તોલી ગ્લેશિયર ગ્લોબલ વોર્મિંગથી વધુ પ્રભાવિત થયા છે. GIS રિમોટ સેન્સિંગ અને સેટેલાઈટ ડેટા દ્વારા અભ્યાસ કરવાથી જાણવા મળ્યું છે કે આ ગ્લેશિયર્સની આસપાસ 77 ઝીલો છે. જેનો વ્યાસ 50 મીટરથી વધુ છે. જેમાં મિલામમાં સૌથી વધુ 36 ઝીલો, ગોંખામાં સાત ઝીલો, રાલમમાં 25 ઝીલો, લ્વાનમાં 3 ઝીલો અને મર્તોલી ગ્લેશિયરમાં 6 ઝીલો છે. નવી ઝીલો તળાવો બનાવવાની પ્રક્રિયા પણ ચાલી રહી છે. સૌથી મોટી ઝીલ ગોંખા ગ્લેશિયર પર 2.78 કિમી વ્યાસ ધરાવે છે.

પ્રશાસને પણ ખતરો ગણાવ્યો

આપત્તિ વ્યવસ્થાપન વિભાગ અને વહીવટીતંત્રે પણ ગ્લેશિયર્સની નજીકના વિસ્તારોમાં અચાનક પૂરની વારંવારની ઘટનાઓને સ્વીકારી છે કે આ ઝીલો આપત્તિનું કારણ બની શકે છે. સંશોધનમાં એવું સૂચન કરવામાં આવ્યું છે કે ગ્લેશિયર્સને અડીને આવેલા વિસ્તારોમાં કોઈ મોટી ઘટનાને ટાળવા માટે સમયસર વિસ્થાપન સહિત અન્ય વ્યવસ્થા કરવી પડશે.