Published By : Disha PJB
લીમડો એક એવું વૃક્ષ છે જેની છાલ, પાંદડા અને બીજનો ઉપયોગ દવા બનાવવા માટે થાય છે. ઘણીવાર મૂળ, ફૂલ અને ફળનો પણ ઉપયોગ થાય છે.
એક અવલોકન મુજબ લીમડાના પાનનો ઉપયોગ રક્તપિત્ત, આંખની વિકૃતિઓ, લોહીવાળું નાક, આંતરડાના કૃમિ, પેટમાં અસ્વસ્થતા, ભૂખ ન લાગવી, ચામડીના અલ્સર, હૃદય અને રક્ત વાહિનીઓના રોગો (કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર રોગ), તાવ, ડાયાબિટીસ, પેઢાના રોગ (જીન્ગિવાઇટિસ), અને લીવર માટે વપરાય છે. ઘણી સમસ્યાઓમાં પાનનો ઉપયોગ જન્મ નિયંત્રણ અને ગર્ભપાત કરાવવા માટે પણ થાય છે.
ખાસ કરીને ગુજરાતમાં ચેત્ર માસમાં તેનું આધ્યાત્મિક મહત્વ છે. ગુડી પડવાના દિવસે ઘરની બહાર તેને લગાવવામાં આવે છે અને તેના પાનનો રસ પીવામાં આવે છે. માન્યતા છે કે તેનાથી આખું વર્ષ રોગ થતા નથી.
લીમડાની ડાળીઓનો ઉપયોગ ઉધરસ, અસ્થમા, હરસ, આંતરડાના કૃમિ, શુક્રાણુનું ઓછું પ્રમાણ, પેશાબની વિકૃતિઓ અને ડાયાબિટીસ માટે થાય છે. ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશના લોકો ક્યારેક ટૂથબ્રશનો ઉપયોગ કરવાને બદલે લીમડાની ડાળીઓ ચાવે છે, પરંતુ આ બીમારીનું કારણ બની શકે છે.
લીમડાની ડાળીઓ ઘણીવાર લણણીના 2 અઠવાડિયાની અંદર ફૂગથી દૂષિત થાય છે અને એટલે તેને ટાળવી જોઈએ. બીજ અને બીજના તેલનો ઉપયોગ રક્તપિત્ત અને આંતરડાના કૃમિ માટે થાય છે. તેનો ઉપયોગ જન્મ નિયંત્રણ અને ગર્ભપાત કરાવવા માટે પણ થાય છે. દાંડી, મૂળની છાલ અને ફળનો ઉપયોગ શક્તિવર્ધક અને એસ્ટ્રિંજન્ટ તરીકે થાય છે.
કેટલાક લોકો માથાની જૂ, ચામડીના રોગો, ઘા અને ચામડીના અલ્સરની સારવાર માટે લીમડો સીધો ત્વચા પર લગાવે છે; મચ્છર જીવડાં તરીકે; અને ત્વચા સોફ્ટનર તરીકે. યોનિમાર્ગની અંદર લીમડાનો ઉપયોગ જન્મ નિયંત્રણ માટે થાય છે.
