• આજથી શુભ કાર્યોની શરૂઆત થશે…

કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીને દેવઉઠી એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર આ એકાદશી સાથે ચાતુર્માસ સમાપ્ત થાય છે. આ સાથે ભગવાન વિષ્ણુ પણ યોગ નિદ્રાથી જાગે છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાની સાથે કેટલાક કામ કરવાની મનાઈ છે.

હિન્દુ ધર્મમાં તુલસી વિવાહનું વિશેષ મહત્વ :

તુલસી માતાને મા લક્ષ્મીનું સ્વરૂપ માનવામા આવે છે. જેમના વિવાહ ભગવાન શાલીગ્રામ સાથે થયા હતા. ભગવાન શાલીગ્રામ ભગવાન વિષ્ણુના આઠમા અવતાર શ્રીકૃષ્ણના રૂપ છે. માનવામાં આવે છે કે, જે ઘરમાં તુલસીની પૂજા થાય છે, તે ઘરમાં ક્યારેય પણ ધન-ધાન્યની ઉણપ આવતી નથી. તુલસી વિવાહની સાથે વિવાહ અને માંગલિક કાર્યોની શરૂઆત થાય છે. કહેવાય છે કે જ્યારે બ્રહ્મવૈવર્ત પુરાણો અનુસાર તુલસી શંખચૂડ નામના અસુરની પત્ની હતી. તુલસીના સતીત્વને કારણે દેવો અસુરને મારી શક્ય નહિ ત્યારે આ પરંપરા શરૂ થઈ હતી. ભગવાન વિષ્ણુ શંખચૂડનું સ્વરૂપ બનીંને તુલસીનું સતીત્વ ખંડિત કરે છે આ પછી ભગવાન શિવ શંખચૂડને મારી નાંખે છે. જ્યારે તુલસીને આ ખબર પડી, ત્યારે તેણે ભગવાન વિષ્ણુને પથ્થર બનવા માટે શાપ આપ્યો. ભગવાન તુલસીના શ્રાપને સ્વીકારી અને કહ્યું કે તમે પૃથ્વી પર છોડ અને નદીઓ તરીકે રહેશો. ભગવાન વિષ્ણુને આ નદીના શાલિગ્રામ ભગવાન માનવામાં આવે છે. માન્યતા છે કે, આ દિવસે ભગવાન શાલીગ્રામ અને તુલસીના લગ્ન સંપન્ન કરાવનારના જીવનમાં આવી રહેલી સમસ્યાઓનું અંત થાય છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે પૂજા કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુ પ્રસન્ન થાય છે અને ભક્તોની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. પરંતુ શાસ્ત્રોમાં આ દિવસના સંદર્ભમાં કેટલાક ખાસ નિયમો જણાવવામાં આવ્યા છે. જે વ્યક્તિએ અનુસરવું જરૂરી છે. આમ ન કરવાથી વ્યક્તિને પાપ જેવું જ ફળ મળે છે, એવી માન્યતા છે.

દેવઉઠી અગિયારસ પર શું ન કરવું જોઈએ :

શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેવઉઠી અગિયારસ પર વ્યક્તિએ તુલસીનો છોડ ન તોડવો જોઈએ. કારણ કે આ દિવસે ભગવાન શાલિગ્રામના લગ્ન માતા તુલસી સાથે કાયદા પ્રમાણે કરવામાં આવે છે. આ નિયમનું પાલન ન કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુ ક્રોધિત થાય છે.

આ સાથે એકાદશીના દિવસે તામસિક અને ચોખા ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. ઉપરાંત, આ દિવસે દારૂ અને માંસનું સેવન પ્રતિબંધિત છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ચોખા ખાવાથી વ્યક્તિ વિસર્પી પ્રાણીની યોનિમાં જન્મ લે છે.

ઉપરાંત, દેવઉઠી અગિયારસના દિવસે, ખાસ કરીને ઉપવાસ કરનારા લોકોએ કોઈપણ પ્રકારની વાદ-વિવાદથી દૂર રહેવું જોઈએ. આ સાથે તેમણે કોઈપણ પ્રકારના ખોટા શબ્દનો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ.

દેવઉઠી અગિયારસ પર શું કરવું જોઈએ :

સનાતન ધર્મમાં દાનને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. તેથી દેવઉઠી અગિયારસના દિવસે, કોઈપણ જરૂરિયાતમંદ વ્યક્તિને ભોજન અથવા પૈસા આપો. તેમજ જે લોકો વિવાહ સંબંધી અવરોધોનો સામનો કરી રહ્યા છે તેઓએ આ દિવસે કેસર, કેળા અથવા હળદરનું દાન અવશ્ય કરવું જોઈએ.

શાસ્ત્રોમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે દેવઉઠી અગિયારસના દિવસે વ્રત રાખવાથી વ્યક્તિને ધન, ઐશ્વર્ય, સન્માન અને સંતાન સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આમ કરવાથી પિતૃઓને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. જો શક્ય હોય તો આ દિવસે પવિત્ર નદીમાં સ્નાન કરો અથવા ઘરમાં સ્નાન કરતી વખતે પાણીમાં ગંગાજળ મિક્સ કરો.