આ સમયે પિતૃ પક્ષ ચાલી રહ્યો છે. આજે ચતુર્દશી શ્રાદ્ધ છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ અશ્વિન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષને પિતૃ પક્ષ કહેવામાં આવે છે. પિતૃપક્ષ ભાદ્રપદ મહિનાની પૂર્ણિમાથી શરૂ થાય છે અને અશ્વિન મહિનાની અમાવાસ્યા સુધી ચાલુ રહે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર જે વ્યક્તિનું મૃત્યુ કોઈપણ મહિનાના શુક્લ પક્ષ અથવા કૃષ્ણ પક્ષની તિથિએ થાય છે, તેનું શ્રાદ્ધ કર્મ પિતૃ પક્ષની જ તિથિએ કરવામાં આવે છે. જે વ્યક્તિનું અકાળ મૃત્યુ એટલે પાણીમાં ડૂબવાથી, ઝેરના કારણે, શસ્ત્ર ઘાતના કારણે થાય છે એવા વ્યક્તિઓનું શ્રાદ્ધ ચૌદશના દિવસે કરવું જોઈએ.
મૃત્યુનું કોઈ ખાસ કારણ હોય તો શ્રાદ્ધ પક્ષની નોમ, બારસ અને ચૌદશ તિથિએ શ્રાદ્ધ કરી શકાય છે. જેથી પિતૃઓ માટે શ્રદ્ધા અને કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરી શકાય. જોકે, જે તિથિમાં પૂર્વજનું મૃત્યુ થાય છે તે જ તિથિએ તેમનું શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે, પરંતુ ખાસ કારણોમાં મૃત્યુ તિથિ નહીં પરંતુ તેનું કારણ મોટું માનવામાં આવે છે. સાથે જ, શ્રાદ્ધ પક્ષની ચૌદશ અને અમાસ પણ ખૂબ જ ખાસ હોય છે.
શ્રાદ્ધની વિધિ
પિંડ દાન, તર્પણ માત્ર લાયક વિદ્વાન બ્રાહ્મણ દ્વારા જ થવું જોઈએ. શ્રાદ્ધ કર્મમાં બ્રાહ્મણોને પૂરી ભક્તિ સાથે દાન આપવામાં આવે છે, પરંતુ જો તમે કોઈ ગરીબ, જરૂરિયાતમંદ વ્યક્તિને મદદ કરી શકો તો તમને ઘણું પુણ્ય મળે છે. આ સાથે ગાય, કૂતરા, કાગડા વગેરે પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ માટે ખોરાકનો એક ભાગ ઉમેરવો જોઈએ. શ્રાદ્ધના દિવસે બ્રાહ્મણોને ભોજન પછી દાન આપીને તેમને તૃપ્ત કરો. શ્રાદ્ધ પૂજા બપોરના સમયે શરૂ કરવી જોઈએ. લાયક બ્રાહ્મણની મદદથી મંત્રનો જાપ કરો અને પૂજા પછી તર્પણ માટે જળ ચઢાવો. આ પછી જે ભોગ ચઢાવવામાં આવે છે તેમાંથી ગાય, કૂતરો, કાગડો વગેરેનો ભાગ અલગ કરી દેવો જોઈએ. ભોજન પીરસતી વખતે તેઓએ પોતાના પૂર્વજોને યાદ કરવા જોઈએ. વ્યક્તિએ તેને હૃદયમાં શ્રાદ્ધ લેવાની વિનંતી કરવી જોઈએ.
